Jak zapobiec osteoporozie?
O osteoporozie słyszał chyba każdy z nas. Ta podstępna i z pozoru niegroźna choroba może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Czym jest osteoporoza oraz jak się przed nią uchronić? Dowiecie się w tym artykule.
Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza to najprościej mówiąc obniżenie gęstości kości, co skutkuje ich osłabieniem. To z kolei zwiększa ryzyko złamań, nawet przy niewielkich urazach. Przykładowo upadek z pozycji stojącej na podłogę u zdrowej osoby raczej nie powinien się zakończyć niczym więcej niż siniakiem. U osoby z osteoporozą nawet tak mała energia urazu może doprowadzić do złamania. Złamania mogą dotyczyć wszystkich kości, natomiast najczęściej zdarzają się w lokalizacjach, które są typowymi miejscami urazów:
- szyjka kości udowej - np. wyniku upadku lub poślizgnięcia
- kręgosłup - np. w trakcie niewielkich aktywności takich jak schylanie się
- nadgarstek - często w wyniku podparcia ręką w trakcie upadku
Czym jest osteoporoza?
Dla młodych osób złamanie kości wiąże się z reguły z kilkoma tygodniami w gipsie, co ostatecznie prowadzi do wyzdrowienia, najczęściej bez żadnych powikłań. Dla osoby starszej złamanie może stanowić zagrożenie życia! Np. złamanie szyjki kości udowej powyżej 65 r.ż. wiąże się ze śmiertelnością na poziomie 20-35% w przeciągu pierwszego roku od urazu! Bardzo często jest to związane z faktem, że złamanie prowadzi do unieruchomienia, co z kolei niesie za sobą kolejne poważne ryzyka, takie jak powstawanie odleżyn, powikłania zakrzepowo-zatorowe czy zapalenie płuc.
Jak zdiagnozować osteoporozę?
Do analizy gęstości naszych kości służy badanie densytometryczne. Pozwala ona ocenić nasze kości, korzystając z niewielkich dawek promieniowania RTG. O zrobieniu badania powinniśmy pomyśleć, kiedy jesteśmy w grupie zagrożenia, przede wszystkim:
- kobiety po menopauzie
- mężczyźni w starszym wieku
- osoby z czynnikami ryzyka np. stosowanie niektórych leków
- osoby po niskoenergetycznym złamaniu, czyli takim, który u zdrowej osoby nie spowodowałby złamania np. upadek z pozycji stojącej
Na podstawie badania densytometrycznego ocenia się gęstość kości, porównując wyniki badanego do średniej gęstości kości osoby młodej. Służy do tego skala T-score, w której wynik mniejszy niż -2.5 oznacza osteoporozę.
Jak zapobiec osteoporozie?
Na nasze kości pracujemy przez całe życie. Szczytową gęstość kości osiągamy około 30 roku życia. Do pięćdziesiątki utrzymuje się ona na względnie stałym poziomie.
Wraz ze starzeniem nasze kości stają się stopniowo coraz słabsze. Ich gęstość spada. To czy ostatecznie będziemy mieli osteoporozę zależy od tego, z jakiego poziomu startujemy. Im wyższy poziom gęstości kości, tym mniejsza szansa, że na starość grozi nam osteoporoza. Dlatego warto już w młodym wieku zadbać o kości. To może nas uchronić przed osteoporozą w wieku starszym. Jak możemy to zrobić?
- odpowiednia dieta, bogata w wapń
- ekspozycja na słońce (i tym samym pobudzenie syntezy witaminy D)
- suplementacja witaminy D w miesiącach jesienno-zimowych. W przypadku starszych osób, które spędzają większą część dnia w domu, suplementację powinniśmy prowadzić cały rok
- ćwiczenia fizyczne z obciążeniem np. chodzenie po schodach, przysiady z ciężarkami
- rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu
Istnieje również osteoporoza wtórna, która może wystąpić niezależnie od naszego stylu życia. Może ona być efektem innych chorób np. nadczynność tarczycy, cukrzycy, chorób reumatycznych lub terapii niektórymi lekami (np. glikokortykosteroidami). W przypadku wystąpienia osteoporozy wtórej lekarz zdecyduje o leczeniu zależnie od przyczyny.
Zdrowe kości = długie życie
Procesu starzenia nie da się zatrzymać. Możemy jednak wpływać na jego przebieg. Dbając o swoje kości, już za młodu, zapewniamy sobie bezpieczną rezerwę na okres starzenia. Wtedy nawet spadek ich gęstości nie musi spowodować u nas osteoporozy. Dbajmy zatem o jakość naszych kości, bo to one mają wpływ na to jak długo będziemy mogli sprawnie funkcjonować.
Jan Niziński
Założyciel i CEO Superwnuka. Lekarz z zacięciem naukowym, zainteresowany szczególnie zdrowiem publicznym i nowymi technologiami w medycynie. Założył Superwnuka, bo wierzy, że organizacja opieki dla bliskiej osoby nie musi być traumatycznym przeżyciem.